W artykule wskazuje się słabości, ograniczenia i wady demokracji reprezentacyjnej. W aktualnej formie ustrojowej stała się ona głównym mechanizmem legitymizowania ładu społecznego kapitalizmu. Przestała zaś być mechanizmem równoważenia interesów w społeczeństwie rynkowym, a więc niezmiennie klasowym. Dalsza ewolucja demokratycznej formy rządów polega, po pierwsze, na stopniowym ograniczaniu reprezentacji na rzecz bezpośredniego rozstrzygania dylematów decyzyjnych za pomocą referendów. Po drugie, rozwijają się nowe formy bezpośredniego udziału we władzy lokalnej dla realizacji woli obywateli – w mieście i na obszarach wiejskich. Na tym poziomie powstają ruchy ekologiczne, nowe ruchy społeczne, działają zadowoleni ze status quo jak i oburzeni. Trwa gra i walka wokół interesów zbiorowych oraz celów partykularnych i prywatnych – ekonomicznych, tożsamościowych, poszerzających swobodę ekspresji w życiu publicznym lub włączających represyjny aparat państwa do zawężenia tego pola. Demokracja partycypacyjna wymaga obywatela upodmiotowionego i aktywnego. Szkołą kształcącą takiego obywatela jest ruch polityczny. Pobudza on członków i sympatyków do dyskusji, wzajemnej edukacji, ukierunkowywania wyboru strategii działania, i co najważniejsze wciąga ich w lokalne i prospołeczne działania. W tych warunkach krystalizuje się samodzielna wola polityczna. Państwo staje się wówczas instrumentarium samoorganizacji społeczeństwa. Formą partycypacji w polityce jest też protest społeczny. Rodzi go kryzys strukturalny, a jego efektem są reformy prowadzące do jakościowej zmiany ładu społecznego.