Stosunki między kościołami a władzą
świecką w wybranych koloniach angielskich
w Ameryce Północnej w XVII wieku
Więcej
Ukryj
1
adiunkt w Katedrze Historii
Administracji na Wydziale Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji Katolickiego
Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II
Data publikacji: 24-01-2020
Studia Politologiczne 2012;23
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Niniejszy artykuł dotyczy relacji między kościołami a władzą świecką w następujących
koloniach angielskich w Ameryce Północnej w XVII wieku: Plymouth,
Massachusetts, Connecticut, Rhode Island, New Jersey, Pensylwanii, Nowego Jorku,
Marylandu oraz Wirginii.
Na obszarze kolonii północnych tworzące się wspólnoty polityczne opierano
na zasadzie kongregacjonalizmu. Korzystanie z praw wyborczych warunkowane
statusem freemana zależało przede wszystkim od przynależności do popieranego
kościoła. Wyjątkowy status posiadała kolonia Rhode Island, która z założenia miała
charakteryzować się wolnością religijną. Taką swobodę głoszono również w koloniach
środkowych. Szczególną postać postulat ów przybrał w Pensylwanii, w której
dokumentach ustrojowych nie przyznano przywilejów żadnej z funkcjonujących
tam grup religijnych. Najmniejsze znaczenie sferze religijnej nadano w koloniach
południowych, co niewątpliwie wynikało z gospodarczych celów przyświecających
kolonizacji tego obszaru. Niemniej, także i dokumenty prowincji południowych
zawierały nakazy i zakazy dotyczące życia religijnego jednostek, które formułowano
zgodnie z duchem kościoła anglikańskiego.
Na kanwie panujących reguł ustrojowych można wyróżnić następujące modele
panujące w omawianych koloniach: quasi-teokratyczny z ograniczoną tolerancją
religijną, anglikański z ograniczoną tolerancją religijną, ograniczonej separacji
z formalnie zapewnioną tolerancją religijną, ustrojowej separacji pomiędzy
państwem a kościołem z formalnie zapewnioną tolerancją religijną oraz mieszany.
Badania, których wyniki przedstawiono w artykule zostały przeprowadzone
w oparciu o następujące metody: analizy źródeł prawa, analizy piśmiennictwa,
zwłaszcza drukowanego w okresie kolonialnym oraz metody porównawczej. Opracowane
zaś źródła prawa obejmują dokumenty uchwalane w poszczególnych koloniach,
w większości dotyczące zasad ustrojowych.