Rola nacjonalizmu
w azersko-ormiańskim sporze
wokół Górskiego Karabachu
Więcej
Ukryj
1
absolwentka Instytutu Nauk Politycznych Uniwersytetu
Warszawskiego
Data publikacji: 24-01-2020
Studia Politologiczne 2012;23
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Przedmiotem artykułu pozostaje relacja nacjonalizmu oraz konfliktu etnicznego
na przykładzie azersko-ormiańskiego sporu wokół Górskiego Karabachu. Autorka
polemizuje z tezą o wielowiekowym, pierwotnym antagonizmie azersko-ormiańskim,
wskazując, że realne źródła sporu tkwią w polityce narodowościowej Imperium
Rosyjskiego i ZSRR oraz mobilizacji nacjonalistycznej południowokaukaskich
wspólnot etnicznych. Należy jednak podkreślić, że nacjonalizm nie jest jedynym czynnikiem odpowiedzialnym za militaryzację sporu, której przyczyn należy szukać
przede wszystkim w anarchizacji struktur państwowych w momencie upadku ZSRR.
Jednakże etniczny nacjonalizm, jako ideologia zastępcza wobec komunizmu, po
upadku ZSRR pełni istotną rolę w sporze w zakresie definiowania celów i wskazywania
kierunków mobilizacji społecznej. Długotrwały charakter konfliktu każe
przypuszczać, że nacjonalizm jest ważnym czynnikiem konserwującym ten stan
rzeczy.
Struktura artykułu odzwierciedla tok analizy. Rozważania otwiera syntetyczna
charakterystyka problemów badań nad nacjonalizmem na obszarze Kaukazu Południowego.
W następnej kolejności przedstawiono charakterystykę źródeł nacjonalizmu
ormiańskiego i azerskiego oraz pierwszego antagonizmu azersko-ormiańskiego.
W rozważaniach istotne miejsce zajmuje polityka narodowościowa ZSRR,
której instrumenty: instytucjonalizacja i terytorializacja etniczności miały wpływ
na wzmocnienie narodowości tytularnych, a w konsekwencji pomijanie praw mniejszości
etnicznych. W artykule opisano również mechanizmy dyfuzji nacjonalizmu,
która odbywała się za pomocą specyficznych narracji etnicznych – mitów, stworzonych
przez zorientowanych etnocentrycznie badaczy a późniejszym okresie wykorzystanych
przez elity etniczne dla uzasadnienia roszczeń terytorialnych wobec
Górskiego Karabachu.