Metateoretyczne dylematy politologa
– w poszukiwaniu strategii badania
Więcej
Ukryj
1
profesor w Instytucie Nauk Politycznych Uniwersytetu
Warszawskiego
Data publikacji: 27-01-2020
Studia Politologiczne 2009;14
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
W artykule omawiane są strategie badawcze współczesnej politologii. Ich zalety
i ograniczenia mogą stanowić podstawę dyskusji nad dalszym kształtem instytucjonalnym
dyscypliny. Dyscyplinę naukową wyodrębnia się ze względu na potrzeby
dydaktyki i ułatwienia prac badawczych. Natomiast o statusie dyscypliny decydują
jej walory poznawcze – wiedza teoretyczna i praktyczna, którą wytwarza. Twierdzi
się w artykule, że do uzyskiwania wiedzy politologicznej o pożądanych walorach
prowadzi stosowanie strategii problemowej. W tej strategii łączy się spójnie twierdzenia,
teorie i siatki pojęciowe, bez względu na ich dyscyplinową przynależność,
jeśli są one konieczne do opisu i wyjaśnienia danych problemów badawczych.
Strategie badawcze politologii wyznaczone są przez analityczne charakterystyki pola
badawczego poszczególnych szkół współczesnej politologii. W artykule rozważa się
następujące koncepcje polityki i odpowiadające im strategie badawcze:
• polityk jako strażnik ładu społecznego – strategia symbiozy z prawoznawstwem;
• nurt egzystencjalny w refleksji nad polityką – strategia autarkiczna;
• polityk jako sternik (menedżer) ładu społecznego – strategia heterotroficzna;
• polityk jako arbiter w konfliktach o podział dóbr – strategia integratywna
(komensalna);
• strategia problemowa (-infra i -ultradyscyplinowa).
Na podstawie tej analizy formułuje się prognozę co do dalszej ewolucji form organizacyjnych
dyscypliny. Będą powstawały coraz węższe pod względem zakresu
placówki badawcze – pracownie o elastycznym składzie osobowym i okresie
działalności – małe uniwersytety jako wspólnoty badających konkretne problemy
badawcze. Obok etatowych pracowników powstanie sieć współpracowników z innych wydziałów, uczelni, także zagranicznych. W ten sposób będzie się pogłębiała praktyczna
integracja wiedzy o człowieku aktywnym politycznie – na tle szerokich
uwarunkowań ekonomicznych, kulturowych, międzynarodowych.