Immunitet jako przedmiot dyskusji
o przywilejach parlamentarzystów
Więcej
Ukryj
1
Instytut Nauk Politycznych Uniwersytetu
Warszawskiego
Data publikacji: 20-12-2019
Studia Politologiczne 2017;45
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Potrzebę funkcjonowania immunitetu należy oceniać zarówno biorąc pod uwagę
korzyści systemowe, jakie z niego płyną, jak i zagrożenia oraz różnorodne patologie
czy nadużycia. Zrównoważona ocena korzyści i strat dla funkcjonowania organów
państwowych wymaga refleksji z punktu widzenia doświadczeń historycznych
i problemów bieżących, współczesnych. Istotne wydaje się prognostyczne podejście
do możliwych zakłóceń organizacyjnych w przypadku dokonywania zmian regulacji
prawnych w tym zakresie. Współcześnie nie można wskazać jednolitej tendencji
w parlamentach europejskich, która potwierdzałaby, że istnieje wyraźna potrzeba
ograniczania immunitetów.
Immunitetowi towarzyszy wiele mitów, które są źródłem inspiracji polityków
i publicystów domagających się jego całkowitego zniesienia. Jeden z tych mitów wiąże
się z określaniem immunitetu jedynie jako przywileju. W świetle Konstytucji RP na
ochronę parlamentarzystów składają się dwa immunitety (bezwzględny i względny)
oraz przywilej nietykalności. Parlamentarzystom w większości państw przysługuje
ochrona przed wszczęciem postępowania karnego, jednakże na ogół nie rozciąga się
on na sferę cywilnoprawną. W Polsce dostrzec można ograniczenie ochrony praw konstytucyjnie zagwarantowanych jednostce, w związku z tym, iż do pociągnięcia
parlamentarzysty do odpowiedzialności za naruszenie praw osób trzecich potrzebna
jest zgoda izby, w której zasiada. Ponadto istnienie immunitetu formalnego powoduje
pewne uciążliwości nie tylko dla obywateli, ale również z punktu widzenia pracy
Sejmu i Senatu. Wiąże się to też z dyskomfortem dla samych parlamentarzystów,
będących w różnych sytuacjach obiektem nadmiernego zainteresowania ze strony
środków masowego przekazu.
INFORMACJE O RECENZOWANIU
Sprawdzono w systemie antyplagiatowym
REFERENCJE (19)
1.
B. Banaszak, Porównawcze prawo konstytucyjne współczesnych państw demokratycznych, Warszawa 2007.
2.
A. Bisztyga, Ekspertyza prawna będąca analizą porównawczą zakresu ochrony wynikającego z immunitetu parlamentarnego, sędziowskiego i prokuratorskiego w kontekście popełnienia wykroczenia przez parlamentarzystę, sędziego lub prokuratora z uwzględnieniem propozycji zawartych w poselskim projekcie ustawy, [w:] Problematyka zakresu ochrony wynikającego z immunitetu parlamentarnego, sędziowskiego i prokuratorskiego w kontekście popełnienia wykroczenia przez parlamentarzystę, sędziego lub prokuratora, „Opinie i Ekspertyzy”, Kancelaria Senatu, OE-205, kwiecień 2013.
3.
M. Chmaj, Immunitet parlamentarny w Polsce. Stan obecny i perspektywy zmian, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2009.
4.
L. Garlicki, Komentarz do art. 105, [w:] K. Działocha, L. Garlicki (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, t. II, Warszawa 2001.
5.
L. Garlicki, Polskie prawo konstytucyjne, Warszawa 2007.
6.
K. Grajewski, Immunitet parlamentarny w prawie polskim, Warszawa 2001.
7.
K. Grajewski, Odpowiedzialność posłów i senatorów na tle zasady mandatu wolnego, Warszawa 2009.
8.
K. Grajewski, Opinia prawna na temat wybranych aspektów immunitetu i nietykalności parlamentarzystów, sędziów i prokuratorów, [w:] Problematyka zakresu ochrony wynikającego z immunitetu parlamentarnego, sędziowskiego i prokuratorskiego w kontekście popełnienia wykroczenia przez parlamentarzystę, sędziego lub prokuratora, „Opinie i Ekspertyzy”, Kancelaria Senatu, OE-205, kwiecień 2013.
9.
B. Janusz-Pohl, Immunitety w polskim postępowaniu karnym, Warszawa 2009.
10.
D. Łukasz, K. Borowski, R. Puchta, A. Pol, Immunitet parlamentarny w wybranych krajach Unii Europejskiej, [w:] W. Odrowąż-Sypniewski (red.), Immunitet parlamentarny. Zagadnienia podstawowe, Kancelaria Sejmu. Biuro Analiz Sejmowych, Warszawa 2007.
11.
W. Michalski, Immunitety w polskim procesie karnym, Warszawa 1970.
12.
J. Mordwiłko, Immunitet parlamentarny po jego dostosowaniu w roku 2003 do Konstytucji, [w:] W. Odrowąż-Sypniewski (red.), Immunitet parlamentarny.
13.
Zagadnienia podstawowe, (Kancelaria Sejmu. Biuro Analiz Sejmowych), Warszawa 2007.
14.
J. Mordwiłko, Respektowanie immunitetu parlamentarnego przez organa stosujące przymus w sprawie dotyczącej posła, [w:] Status posła, cz. I, Wybór.
15.
ekspertyz prawnych do art. 1–24 ustawy z 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora (Dz.U. z 2003 r. nr 221, poz. 2199, ze zm.), Studia Biura Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu, Warszawa 2007.
16.
Ch. Perelman, O sprawiedliwości, Warszawa 1959.
17.
W. Skrzydło, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2007.
18.
B. Szepietowska, Immunitet parlamentarny w państwach Europy Zachodniej i w USA, „Biuletyn. Ekspertyzy i Opinie Prawne”, Kancelaria Sejmu, 3(6)/92, Warszawa 1993.