Główne problemy konceptualizacji
pojęcia polityczności
Więcej
Ukryj
1
adiunkt w Zakładzie Teorii Polityki i Myśli Politycznej Instytutu Politologii
Uniwersytetu Opolskiego
Data publikacji: 23-12-2019
Studia Politologiczne 2015;37
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Artykuł przedstawia problem polityczności z perspektywy metateoretycznej. Autor
zajął się analizą założeń rozmaitych koncepcji teoretycznych polityczności oraz
celów analitycznych, jakie kategoria ta ma spełniać w naukach politycznych. Autor
nie uprzywilejowuje żadnego konkretnego znaczenia polityczności, wskazując raczej
na różne trudności konceptualizacji tej kategorii politologicznej: wieloznaczność w
debacie publicznej, przeciwstawianie pojęć polityczności i polityki oraz ideologii,
uznawanie polityczności jako istoty polityki.
Pojęcie polityczności analizowano na dwóch płaszczyznach. Pierwsza płaszczyzna,
ideologiczna prezentuje polityczność jako ideę, za pomocą której badacze polityki,
filozofowie polityczni, publicyści starają się zrozumieć fundamentalne założenia
konstrukcji społeczeństwa i w ten sposób wpłynąć na zmianę rzeczywistości
społecznej. Występuje tu kilka głównych podejść: normatywne (np. J. Rawls),
krytyczne (np. Ch. Mouffe), egzystencjalne (np. C. Schmitt).
Druga płaszczyzna, analityczna dowodzi, iż pojęcie polityczności stanowi kategorię,
za pomocą której można opisywać kryteria identyfikacyjne określania rozmaitych
zjawisk jako politycznych – zarówno w sferze polityki instytucjonalnej, jak i poza
nią. Na płaszczyźnie tej polityczność występuję w czterech wariantach. Po pierwsze,
jako cecha zjawisk. Po drugie, jako przejaw pewnej domeny życia zbiorowego (np.
sfery publicznej). Po trzecie, jako aspekt (jeden z aspektów) zjawisk społecznych.
Po czwarte, jako pewien typ stosunków społecznych.
55
INFORMACJE O RECENZOWANIU
Sprawdzono w systemie antyplagiatowym
REFERENCJE (31)
1.
H. Arendt, Polityka jako obietnica, Warszawa 2005.
2.
Z. Blok, O polityczności, polityce i politologii, Poznań 2009.
3.
A. Czajowski, Decydowanie w polityce, Wrocław 2013.
4.
R. Dahl, B. Stinebrickner, Współczesna analiza polityczna, Warszawa 2007.
5.
P. Dybel, Sz. Wróbel, Granice polityczności, Warszawa 2008.
6.
T. D. Fisken, The Turn to the Political: Post-Marxism and Marx’s Critique of Politics, Berkeley 2012 (praca doktorska obroniona na Uniwersytecie w Berkeley).
7.
W. B. Gallie, Essentially contested concepts, „Proceedings of the Aristotelian Society” 1956, nr 56.
8.
J. Golinowski, F. Pierzchalski (red.), Symboliczność przestrzeni polityki. Między teorią a praktyką, Bydgoszcz 2011.
9.
A. Jabłoński, Polityka. Teoretyczna ewolucja pojęcia, [w:] A. Czajowski, L. Sobkowiak (red.), Polityka i polityczność. Problemy teoretyczne i metodologiczne, Wrocław 2012.
10.
M. Karwat, Cecha polityczności i dziedzina teorii polityki, [w:] R. Skarzyński (red.), Carl Schmitt i współczesna myśl polityczna, Warszawa 1996.
11.
M. Karwat, Metawiedza, esencja, forma, pragmatyka – cztery płaszczyzny badań teoriopolitycznych, [w:] B. Krauz-Mozer, P. Ścigaj (red.), Podejścia badawcze i metodologie w nauce o polityce, Kraków 2013.
12.
M. Karwat, Polityczność i upolitycznienie. Metodologiczne ramy analiz, „Studia Politologiczne” 2010, nr 17.
13.
M. Karwat, Polityka rzeczowa, stronnicza i metapolityka, „Studia Politologiczne” 2004, vol. 8.
14.
M. Karwat, Zasady budowy siatki pojęć w nauce o polityce, „Studia Nauk Politycznych” 1981, nr 3 (51).
15.
T. Klementewicz, Rozumienie polityki. Zarys metodologii nauki o polityce, Warszawa 2010.
16.
B. Krauz-Mozer, Teorie polityki. Założenia metodologiczne, Warszawa 2005.
17.
C. Lefort, The Political Forms of Modern Society, Cambridge 1986.
18.
K. Minkner, O filmach politycznych. Między polityką, politycznością i ideologią, Warszawa 2012.
19.
K. Minkner, Problem polityczności jako metateoretyczne wyzwanie dla politologii, „Athenaeum” 2014, nr 43.
20.
G. Moodie, R. Eustace, Power and Authority in British Universities, Routledge 2012.
21.
Ch. Mouffe, Paradoks demokracji, Wrocław 2005.
22.
Ch. Mouffe, Polityczność, Warszawa 2008.
23.
Ch. Mouffe, The Return of the Political, London–New York 1993.
24.
S. Nowak, Metodologia badań społecznych, Warszawa 2007.
25.
S. Ossowski, O osobliwościach nauk społecznych, Warszawa 2001.
26.
F. Pierzchalski, Dynamika układów pojęciowych w nauce o polityce, [w:] Ł. Młyńczyk, B. Nitschke (red.), Aspekty metodologiczne oraz teoretyczne w subdyscyplinach politologii, Toruń 2013.
27.
J. Rawls, Liberalizm polityczny, Warszawa 1998.
28.
L. Rubisz, W obronie polityki (w Polsce), [w:] K. Minkner, L. Rubisz (red.), Antynomie polityczności. Artykuły, eseje i szkice dedykowane Profesor Barbarze Goli, Opole 2013.
29.
F. Ryszka, O pojęciu polityki, Warszawa 1992.
30.
C. Schmitt, Teologia polityczna i inne pisma, Kraków 2000.
31.
R. Skarzyński, Od chaosu do ładu. Carl Schmitt i problem tego, co polityczne, Warszawa 1992.