Entropia polityczna w przestrzeni międzynarodowej
a czynniki powstrzymujące zwiększanie
politycznego nieładu i postępowanie dezintegracji.
Zarys problemu
1
Instytut Nauk Politycznych i Stosunków
Międzynarodowych Wydziału Studiów Międzynarodowych i Politycznych Uniwersytetu
Jagiellońskiego
Data publikacji: 15-12-2023
Studia Politologiczne 2023;70
SŁOWA KLUCZOWE
dezintegracjaentropia politycznainstytucje międzynarodoweporządekmiędzynarodowystosunki międzynarodowe
STRESZCZENIE
Celem opracowania jest określenie i skatalogowanie czynników powstrzymujących
entropię polityczną w przestrzeni międzynarodowej – naturalną tendencję do zwiększania
się nieładu i postępowania dezintegracji w skali globalnej. W pierwszej części artykułu
obszernie zreferowano, jak druga zasada termodynamiki – prawo entropii bywają
wykorzystywane przez badaczy społecznych do tłumaczenia interesujących ich zjawisk,
i na podstawie dostępnego piśmiennictwa naukowego, sformułowano metaforę entropii
politycznej. Następnie, w drugiej części artykułu, wykorzystano tę metaforę jako płaszczyznę
do identyfikacji, wyeksponowania i sklasyfikowania czynników, które – w ocenie autora –
istotnie przyczyniają się do wyhamowania bądź powstrzymywania entropii w przestrzeni
międzynarodowej. W komentarzach i konkluzjach zinterpretowano te czynniki
z perspektywy instytucjonalnej, podkreślając znaczenie instytucjonalizacji dla regulacji i stabilizacji stosunków międzynarodowych i dla tworzenia porządku międzynarodowego –
antytezy entropii politycznej.
PODZIĘKOWANIA
Autor pragnie podziękować dr hab. Brygidzie Kuźniak, prof. UJ (Uniwersytet Jagielloński,
Wydział Prawa i Administracji, Katedra Prawa Międzynarodowego Publicznego)
i prof. Jonathanowi H. Jiangowi (California Institute of Technology, NASA Jet Propulsion
Laboratory) za konsultacje merytoryczne dotyczące wybranych aspektów artykułu.
INFORMACJE O RECENZOWANIU
Sprawdzono w systemie antyplagiatowym
REFERENCJE (103)
1.
Abbott K.W., Snidal D., Law, Legalization, and Politics: An Agenda for the Next Generation of IL/IR Scholars, [w:] J.L. Dunoff, M.A. Pollack (red.), Interdisciplinary Perspectives on International Law and International Relations. The State of Art, Cambridge 2013.
2.
Allott Ph., The Concept of International Law, [w:] M. Byers (red.), The Role of Law in International Politics: Essays in International Relations and International Law, Oxford 2000.
3.
Armstrong D., Farrell T., Lambert H. (red.), International Law and International Relations, Cambridge 2012.
7.
Ben-Naim A., Entropy and the Second Law. Interpretation and Misss-Interpretationsss, Toh Tuk Link, Singapore 2012.
8.
Ben-Naim A., Entropy demystified: the second law reduced to plain common sense, Toh Tuk Link, Singapore 2007.
9.
Ben-Naim A., Information, Entropy, Life and the Universe. What We Know and What We Do Not Know, Toh Tuk Link, Singapore 2015.
10.
Bieleń S., Ład hegemoniczny w XXI wieku, [w:] M.F. Gawrycki, E. Haliżak, R. Kuźniar, G. Michałowska, D. Popławski, J. Zajączkowski, R. Zięba (red.), Tendencje i procesy rozwojowe współczesnych stosunków międzynarodowych, Warszawa 2016.
11.
Bógdał-Brzezińska A., Ład Międzynarodowy w perspektywie historycznej. Od XVIII do XX wieku – próba rekapitulacji, [w:] M.F. Gawrycki, E. Haliżak, R. Kuźniar, G. Michałowska, D. Popławski, J. Zajączkowski, R. Zięba (red.), Tendencje i procesy rozwojowe współczesnych stosunków międzynarodowych, Warszawa 2016.
12.
Bujalski P., Entropia państwa – bezład i nieuporządkowanie, obywatele.net, kwiecień 2018, https://obywatele.news/entropi... (6.01.2023).
13.
Byers M., International Law, [w:] Ch. Reus-Smit, D. Snidal (red.), The Oxford Handbook of International Relations, Oxford 2010.
14.
Byers M., Prawo międzynarodowej, [w:] J. Baylis, S. Smith (red.), Globalizacja polityki światowej. Wprowadzenie do stosunków międzynarodowych, Kraków 2008.
15.
Cała-Wacinkiewicz E., Menkes J. (red.), Wspólne wartości prawa międzynarodowego, europejskiego i krajowego, Warszawa 2018.
16.
Chmara E., Recepcja wartości w środowisku międzynarodowym jako determinanta przeobrażeń świadomości społecznej w wymiarze globalnym, «Świat Idei i Polityki» 2007.
17.
Ciechański J., Prawo międzynarodowe – normy i regulacja, [w:] E. Haliżak, R. Kuźniar, Stosunki międzynarodowe: geneza, struktura, dynamika, Warszawa 2004.
18.
Coglianese C., Globalization and the Design of International Institutions, [w:] J.S. Nye, Jr., J. Donahue, Governance in a Globalizing World, Washington 2000.
20.
Dembiński H., Moralne podstawy ustroju społeczności międzynarodowej, «Roczniki Nauk Społecznych» 1949.
21.
Deni J.R., NATO and Article 5: The Transatlantic Alliance and the Twenty-First Century Challenges of Collective Defense, Lanham 2017.
23.
Djelic M.-L., Sahlin K., Reordering the World: Transnational Regulatory Governance and Its Challenges, [w:] D. Levi-Faur (red.), The Oxford Handbool of Governance, Oxford 2014.
24.
Drygiel M., Aspekt etyczny w stosunkach międzynarodowych, «Doctrina. Studia społeczno-polityczne» 2010, nr 7.
25.
Dunoff J.L., Pollack M.A., International Law and International Relations: Introducing an Interdisciplinary Dialogue, [w:] J.L. Dunoff, M.A. Pollack (red.), Interdisciplinary Perspectives on International Law and International Relations. The State of Art, Cambridge 2013.
26.
Ewers-Peters N.E., Understanding EU-NATO Cooperation. How Member States Matter, London 2021.
27.
Ferreira P., Dionisio A., Electoral Results: Can Entropy be a Measure of the Population Dissatisfaction?, «International Journal of Business and Management» 2012, vol. 7, nr 4.
28.
Foret F., Calligaro O., European Values. Challenges and Opportunities for EU Governance, New York 2018.
30.
Haider Q., Political entropy: monarchy to „mobocracy”, «The Daily Star», 21.12.2013, https://www.thedailystar.net/p... (6.01.2023).
31.
Haliżak E., Kuźniar R., Niekonwencjonalne sposoby regulacji stosunków międzynarodowych, [w:] E. Haliżak, R. Kuźniar, Stosunki międzynarodowe: geneza, struktura, dynamika, Warszawa 2004.
32.
Hershey D., Entropy Theory of Aging Systems: Humans, Corporations and the Universe, London 2010.
34.
Janusz R., Co pojęcie entropii wniosło do filozofii?, «Zagadnienia Filozoficzne w Nauce» 2009, vol. XLV.
35.
Jaskiernia J., Rada Europy jako „organizacja wartości”, «Studia Politologiczne» 2010, vol. 17.
36.
Jerkins G., What is Entropy. Common Misunderstanding About Entropy, Independently Published, 2021.
37.
Johnston S.A., How NATO Adapts: Strategy and Organization in the Atlantic Alliance since 1950, Baltimore 2017.
38.
Jones E., Menon A., Weatherill S. (red.), The Oxford Handbook of European Union, Oxford 2012.
39.
Jonkisz A., Podział podziałów. Ujęcie metodologiczne, «Ruch Filozoficzny» 2017, nr 2.
40.
Kacowicz A.M., Global Governance, International Order, and World Order, [w:] D. Levi-Faur (red.), The Oxford Handbool of Governance, Oxford 2014.
42.
Karwat M., O statusie poznawczym i zaletach metafor, [w:] B. Kaczmarek (red.), Metafory polityki, t. 2, Warszawa 2003.
43.
Katzenstein P., Sil R., Eclectic theorizing in the study and practice of international relations, [w:] Ch. Reus-Smit, D. Snidal (red.), The Oxford Handbook of International Relations, Oxford 2010.
46.
Keohane R.O., Nye, Jr., J.S. (red.), Transnational Relations and World Politics, Cambridge 1972.
47.
King R.D., Stating the Thermo-Entropic Limits of Substantive Democracy, «Humanities Bulletin» 2022, vol. 5, nr 1.
49.
Klementewicz T., Rozumienie polityki. Zarys metodologii nauki o polityce, Warszawa 2011.
50.
Kostecki W., O metaforach, polityce i politologii, [w:] B. Kaczmarek (red.), Metafory polityki, t. 3, Warszawa 2005.
51.
Kostecki W., Orwell się nie mylił. Metafory, polityka i politologia raz jeszcze, «Społeczeństwo i Polityka» 2020, nr 4.
52.
Kratochwil F.V., How Do Norms Matter?, [w:] M. Byers (red.), The Role of Law in International Politics: Essays in International Relations and International Law, Oxford 2000.
53.
Ku Ch., International Law, International Relations, and Global Governance, London–New York 2012.
54.
Kukułka J., Formy i treści zjawisk ideologicznych w stosunkach międzynarodowych, [w:] A. Bodnar, W.J. Szczepański (red.), Stosunki międzynarodowe. Problemy badań i teorii, Warszawa 1983.
55.
Kukułka J., Procesy internacjonalizacji i współzależności w stosunkach międzynarodowych, [w:] E. Haliżak, R. Kuźniar (red.), Stosunki międzynarodowe: geneza, struktura, dynamika, Warszawa 2004.
56.
Kuźniak B., Ingelevič-Citak M., Aksjologia Organizacji Narodów Zjednoczonych a wyzwania współczesności – mocny punkt odniesienia czy potrzeba przewartościowania? Perspektywa polska, [w:] E. Cała-Wacinkiewicz, J. Menkes, J. Nowakowska-Małusecka, A. Przyborowska- Klimczak, W.S. Staszewski (red.), System Narodów Zjednoczonych z polskiej perspektywy, Warszawa 2017
57.
Kuźniak B., Ingelevič-Citak M., Ius cogens, soft law – dwa bieguny prawa międzynarodowego publicznego, Kraków 2017.
58.
Kuźniak B., Obacz P., Wartości Unii Europejskiej adresowane pro foro interno, [w:] E. Cała-Wacinkiewicz, J. Menkes, J. Nowakowska-Małusecka, W.S. Staszewski (red.), W jakiej Unii Europejskiej Polska – jaka Polska w Unii Europejskiej. Instytucjonalizacja współpracy międzynarodowej, Warszawa 2019.
59.
Kuźniar R., Globalizacja, polityka i porządek międzynarodowy, [w:] E. Haliżak, R. Kuźniar, J. Symonides (red.), Globalizacja a stosunki międzynarodowe, Warszawa 2004.
60.
Kuźniar R., Porządek międzynarodowy in transition, [w:] E. Haliżak, R. Kuźniar, Stosunki międzynarodowe: geneza, struktura, dynamika, Warszawa 2004.
63.
Kuźniar R., Porządek międzynarodowy w perspektywie ontologicznej, [w:] S. Sulowski (red.), Nauki o polityce 2.0. Kontrowersje i konfrontacje, Warszawa 2018.
64.
Kuźniar R., Stosunki międzynarodowe – istota, uwarunkowania, badanie, [w:] E. Haliżak, R. Kuźniar, Stosunki międzynarodowe: geneza, struktura, dynamika, Warszawa 2004.
65.
Kuźniar R., System Narodów Zjednoczonych, [w:] E. Haliżak, R. Kuźniar, Stosunki międzynarodowe: geneza, struktura, dynamika, Warszawa 2004.
66.
Lindstrom G., Tardy T. (red.), The EU and NATO. The Essential Partners, Paris 2019.
68.
Łoś-Nowak T., Instytucjonalizacja stosunków międzynarodowych, [w:] T. Łoś-Nowak, A. Florczak (red.), Encyklopedia Politologii, t. V: Stosunki międzynarodowe, Warszawa 2010.
69.
Łoś-Nowak T., ONZ w XXI wieku: w poszukiwaniu nowego paradygmatu, [w:] E. Haliżak, R. Kuźniar (red.), Prawo, instytucje i polityka w procesie globalizacji, Warszawa 2003.
71.
Łukomski P., Metafora pojęciowa jako forma eksperymentu myślowego, «Studia Politologiczne» 2017, vol. 46.
72.
Łukomski P., Metaforyczna struktura pojęcia działania politycznego, [w:] B. Kaczmarek (red.), Metafory polityki, t. 4, Warszawa 2013.
73.
Maull H.W., Containing Entropy, Rebuilding the State: Challenges to International Order in the Age of Globalization, [w:] A. Pfaller, M. Lerch (red.), Challenges of Globalization: New Trends in International Politics and Society, New York 2005.
74.
Michałowska G., Czy prawo międzynarodowe ma znaczenie, [w:] M.F. Gawrycki, E. Haliżak, R. Kuźniar, G. Michałowska, D. Popławski, J. Zajączkowski, R. Zięba (red.), Tendencje i procesy rozwojowe współczesnych stosunków międzynarodowych, Warszawa 2016.
75.
Navasardyan L., The Second Law of Thermodynamics and Democracy, «Linkedin», 3.05.2018,https://www.linkedin.com/pulse... (6.01.2023).
77.
Oprisko R.L., Entropy Versus Thought Traditions: IR Theory Isn’t Dead Yet, E-International Relations, https://www.e-ir.info/2014/06/... (6.01.2023).
78.
Orbik Z., Problematyka aksjologiczna w Karcie Narodów Zjednoczonych, «Krakowskie Studia Międzynarodowe» 2005, nr 3.
79.
Piłat R., Entropia w małej demokracji, «Res Publica Nowa» 1994, nr 4, [w:] H. Domański, A. Ostrowska (red.), Publicystyczny komentarz socjologów: analizy, polemiki, wywiady, Warszawa 2006, https://rcin.org.pl/Content/21... (6.01.2023).
80.
Popiuk-Rysińska I., Instytucje międzynarodowe, [w:] E. Haliżak, R. Kuźniar, Stosunki międzynarodowe: geneza, struktura, dynamika, Warszawa 2004.
82.
Schweller R.L., Entropy and the trajectory of world politics: why polarity had become less meaningful?, «Cambridge Journal of International Affairs» 2010, vol. 23 (1).
83.
Schweller R.L., The Age of Entropy. Why the New World Order Won’t Be Orderly, «Foreign Affairs» (16.06.2014), https://www.foreignaffairs.com... (6.01.2023).
85.
Sozański J., Ogólne zasady prawa a wartości Unii Europejskiej (po traktacie lizbońskim) – studium prawnoporównawcze, Toruń 2012.
86.
Stadtmüller E., Fijałkowski Ł. (red.), Normy, wartości i instytucje we współczesnych stosunkach międzynarodowych, Warszawa 2015.
88.
Symonides J. (red.), Organizacja Narodów Zjednoczonych. Bilans i perspektywy, Warszawa 2012.
89.
Szpak A., Prawo międzynarodowe, moralność międzynarodowa, normy polityczne i prakseologia międzynarodowa – wzajemne relacje, «Athenaeum» 2010, vol. 26.
90.
Talamantes D., Political Entropy. Is Democracy Lost?, «Economy & Politics», 3.08.2016, https://www.meer.com/en/20876-... (6.01.2023).
91.
Tardy T. (red.), The Nations of NATO: Shaping the Alliance’s Relevance and Cohesion, Oxford 2022.
92.
Troitiño D.R., Kerikmäe T., de la Guardia R.M., Pérez Sánchez G.A. (red.), The EU in the 21st Century. Challenges and Opportunities for the European Integration Process, Cham 2020.
94.
Waltz K.N., The Emerging Structure of International Politics, «International Security» 1993, vol. 18, nr 2.
95.
Wasilewski T., Stosunek wzajemny. Porządek międzynarodowy, prawo międzynarodowej, europejskie prawo wspólnotowe, prawo krajowe, Toruń 2009.
96.
Watts A., The Importance of International Law, [w:] M. Byers (red.), The Role of Law in International Politics: Essays in International Relations and International Law, Oxford 2000.
97.
Weber M., Hyde-Price A. (red.), Theorising NATO. New Perspectives on Atlantic Alliance, New York 2016.
99.
Włodarczyk J., Nierówności społeczne w ujęciu termodynamicznym, «Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy» 2009, nr 14.
100.
Wojciuk A., Innowacje teoretyczne w nauce o stosunkach międzynarodowych, [w:] M.F. Gawrycki, E. Haliżak, R. Kuźniar, G. Michałowska, D. Popławski, J. Zajączkowski, R. Zięba (red.), Tendencje i procesy rozwojowe współczesnych stosunków międzynarodowych, Warszawa 2016.
101.
Yasuaki O., International Law in and with International Politics: The Functions of International Law in International Society, «European Journal of International Law» 2003, vol. 14, nr 1.
102.
Young O.R., Grand Challenges to Planetary Governance. Global Order in Turbulent Times, Cheltenham 2021.
103.
Żurkowska K., Rola organizacji międzynarodowych w transformacji krajów pokomunistycznych, [w:] E. Haliżak, R. Kuźniar (red.), Prawo, instytucje i polityka w procesie globalizacji, Warszawa 2003.
Udostępnij
ARTYKUŁ POWIĄZANY
| ISSN: | 1640-8888 |
Czasopismo naukowe «Studia Politologiczne» uzyskało dofinansowanie z Ministerstwa Edukacji i Nauki w ramach programu „Rozwój Czasopism Naukowych” (projekt numer RCN/SN/0713/2021/1). Wysokość otrzymanego dofinansowania wynosi 79 607 zł. Celem projektu jest realizacja działań zmierzających do podniesienia poziomu praktyk wydawniczych i edytorskich, zwiększenia wpływu Czasopisma na rozwój nauki oraz dalszego zwiększania prestiżu Czasopisma w międzynarodowym obiegu naukowym. Okres realizacji projektu wynosi 24 miesiące.
© 2006-2024 Journal hosting platform by Bentus
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
