Elity polityczne a internauci. Studium kultury politycznej w okresie wyborów
Więcej
Ukryj
Data publikacji: 23-01-2020
Studia Politologiczne 2012;26
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
W niniejszym tomie „Studiów Politologicznych” zamieszczono
studia dotyczące kultury politycznej polskich elit politycznych
i obywateli w Internecie w okresie wyborów parlamentarnych 2011 roku.
Kompleksowe badanie kultury politycznej w Internecie, wielostronne
i wyczerpujące rozpoznanie tego zjawiska ma kluczowe znaczenie dla
rozwoju i funkcjonowania współczesnych demokracji w warunkach
powszechnego włączania tego medium w proces polityczny. Internet od
początku swego powstania budził przeciwstawne uczucia badaczy zjawisk
politycznych: z jednej strony – mocne nadzieje, z drugiej – głębokie
obawy odnośnie kształtu, jaki demokracje mogą przybierać pod jego
wpływem. W literaturze przedmiotu odnajdujemy liczne optymistyczne
nurty: od umiarkowanych do utopijnych. Umiarkowani optymiści żywią
silne przekonanie, że Internet może rewitalizować i rozwijać kulturę polityczną
demokratycznego uczestnictwa poprzez wzmocnienie i zintensyfikowanie
zaangażowania w politykę grup już w niej działających i – do
pewnego, ograniczonego stopnia – wciągnięcie do uczestnictwa nowych
grup nieuczestniczących dotychczas w niej w szerokim zakresie. Nurt ten
nazywany jest technorealizmem. Z kolei radykalni optymiści oczekują, że
poprzez Internet dokonana zostanie redefinicja relacji pomiędzy władzą
a obywatelami, co w efekcie doprowadzi do zarzucenia form demokracji
przedstawicielskiej na rzecz nowych, bezpośrednich i oddolnych jej form.
Na określenie tego nurtu posługujemy się określeniem scenariusza Panglossa.
Powstanie i rozwój Internetu spowodowały pojawienie się, oprócz
optymistycznych, również pesymistycznych scenariuszy dotyczących
jego oddziaływania na demokratyczną kulturę polityczną. Wskazuje się
przede wszystkim na niebezpieczeństwo możliwego zubożenia kultury
politycznej i atrofii partycypacji politycznej – zaniku demokratycznych instytucji wskutek zniechęcenia się obywateli do uczestnictwa w polityce.
Wielu badaczy uznaje, że taka degradacja kultury politycznej może być
wywołana przez media, zwłaszcza przez Internet. Taki sposób myślenia
o negatywnym wpływie mediów na zaangażowanie obywatelskie nosi
w literaturze przedmiotu nazwę videoapatii (videomalaise). Pojęcie to
oznacza taki wpływ mediów, który sprowadza obywatela do roli biernego
konsumenta informacji, przedkładającego wiedzę o ciekawych i przyjemnych
wydarzeniach nad wiedzę o wydarzeniach ważnych. Po drugie,
przewiduje się niebezpieczeństwo wprowadzenia totalitarnej kontroli
nad społeczeństwem, co może być spowodowane połączeniem rozwoju
Internetu z rozwojem technik nadzoru i rejestracji danych. Taki właśnie
sposób myślenia o wzajemnych relacjach nowych technologii i demokracji
został nazwany przez Benjamina R. Barbera scenariuszem Pandory.